tailieunhanh - Sự biến đổi cách phát âm các phụ âm uốn lưỡi ở Sơn Tây

Bài viết đi sâu tìm hiểu việc sử dụng các phụ âm uốn lưỡi ở Sơn Tây trong mối quan hệ với các nhân tố xã hội với mục đích thấy được sự biến đổi ngôn ngữ trong quá trình đô thị hóa đang diễn ra rất mạnh mẽ ở Việt Nam. | Số 12 (230)-2014 NGÔN NGỮ & ĐỜI SỐNG 47 NGÔN NGỮ HỌC VÀ VIỆT NGỮ HỌC SỰ BIẾN ĐỔI CÁCH PHÁT ÂM CÁC PHỤ ÂM UỐN LƯỠI Ở SƠN TÂY CHANGING IN PRONUNCIATION OF RETROFLEX CONSONANTS IN SON TAY NGUYỄN TÀI THÁI (ThS-NCS; Viện Ngôn ngữ học) Abstract: Different from other area in Northern dialect, Sơn Tây still remains retrolex consonant’s system. However, the results of survey show that these consonants are changing by using the variants. This article will study the changing of retroflex consonants in the relationship with social factors to understand the trends as well as the role of social factors in language change in Son Tay. Key words: consonant's system; Son Tay. 1. Dẫn nhập Nghiên cứu phương ngữ trong quá trình đô thị hóa là một vấn đề đã được các nhà ngôn ngữ học trên thế giới quan tâm như Werner F. Leopold (1970), Peter Trudgill (1974), Fasold Ralph W. (1974), Milroy L. (1980) Đặc biệt, trong công trình "The Decline of German Dialects" (Sự suy tàn của các phương ngữ ở Đức) Werner F. Leopold đã cho thấy sự di dân là một trong những nguyên nhân làm thay đổi ngôn ngữ của các cá nhân khi có sự tiếp xúc giữa phương ngữ đô thị và phương ngữ nông thôn. Kết quả nghiên cứu này cho chúng ta thấy một thực tế là việc chuyển cư từ nông thôn ra thành phố không chỉ làm cho ngôn ngữ ở thành phố biến đổi mà cũng ảnh hưởng đến ngôn ngữ ở các vùng nông thôn. Cho đến nay, việc nghiên cứu phương ngữ tiếng Việt thường chỉ được thực hiện trong trạng thái tĩnh, tức là nghiên cứu phương ngữ trong sự “ổn định” mà ít chú ý đến sự thay đổi trong bản thân chúng. Phương ngữ cũng như ngôn ngữ, không hoàn toàn ở trong trạng thái tĩnh mà luôn có sự vận động biến đổi để thích nghi với hoàn cảnh, môi trường giao tiếp. Việc người dân ở các vùng phương ngữ thay đổi giọng nói, cách sử dụng ngôn ngữ là điều cần thiết và liên tục diễn ra. Sơn Tây – Xứ Đoài là một khu vực có giọng nói khá đặc biệt trong vùng phương ngữ Bắc. Các nghiên cứu trước đây đã tập trung miêu tả hệ thống thanh điệu nhưng chưa có