tailieunhanh - Tính đa dạng, hiện trạng phân loại và bảo tồn của họ dơi lá mũi (Chiroptera: Rhinolophidae) ở Việt Nam

Trong những năm gần đây, các nghiên cứu về họ Dơi lá mũi (Rhinolophidae) cho thấy vị trí phân loại của nhiều loài thuộc họ này ở Việt Nam cũng như trên thế giới còn chưa chắc chắn. Trên cơ sở phân tích và định loại mẫu vật thuộc giống Rhinolophus, chúng tôi đã xác định được 20 loài dơi lá mũi ở Việt Nam. Đáng chú ý, kết quả nghiên cứu cũng cho thấy, 6 dạng loài thuộc 5 tổ hợp loài (R. affinis, R. malayanus, R. thomasi, R. paradoxolophus và R. marshalli) có nhiều đặc điểm khác lạ so với những loài hiện biết về hình thái, kích thước, tần số tiếng kêu siêu âm và di truyền phân tử. | TAP CHI HOC 2017,Rhinolophidae) 39(2): 161-171 Họ dơi lá SINH mũi (Chiroptera: DOI: TÍNH ĐA DẠNG, HIỆN TRẠNG PHÂN LOẠI VÀ BẢO TỒN CỦA HỌ DƠI LÁ MŨI (Chiroptera: Rhinolophidae) Ở VIỆT NAM Hoàng Trung Thành1*, Nguyễn Trường Sơn2, Nguyễn Văn Sáng1, Đinh Nho Thái1, Nguyễn Huy Hoàng1, Vương Tân Tú2, Nguyễn Xuân Huấn1, Vũ Đình Thống2,3 1 Khoa Sinh học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học quốc gia Hà Nội 2 Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật, Viện Hàn lâm KH & CN Việt Nam 3 Học viện Khoa học và Công nghệ, Viện Hàn lâm KH & CN Việt Nam TÓM TẮT: Trong những năm gần đây, các nghiên cứu về họ Dơi lá mũi (Rhinolophidae) cho thấy vị trí phân loại của nhiều loài thuộc họ này ở Việt Nam cũng như trên thế giới còn chưa chắc chắn. Trên cơ sở phân tích và định loại mẫu vật thuộc giống Rhinolophus, chúng tôi đã xác định được 20 loài dơi lá mũi ở Việt Nam. Đáng chú ý, kết quả nghiên cứu cũng cho thấy, 6 dạng loài thuộc 5 tổ hợp loài (R. affinis, R. malayanus, R. thomasi, R. paradoxolophus và R. marshalli) có nhiều đặc điểm khác lạ so với những loài hiện biết về hình thái, kích thước, tần số tiếng kêu siêu âm và di truyền phân tử. Kết quả nghiên cứu này cũng cung cấp dẫn liệu về hiện trạng của 4 loài dơi lá mũi hiếm gặp ở Việt Nam, bao gồm: R. thomasi, R. paradoxolophus, R. osgoodi và R. luctus. Từ khóa: Dơi lá mũi, Việt Nam, phân loại học, đa dạng, tình trạng bảo tồn. MỞ ĐẦU Họ Dơi lá mũi là một trong số những họ dơi đa dạng nhất trên thế giới (Wilson & Reeder, 2011). Cho đến nay, họ dơi này được xác định chỉ bao gồm 1 giống với tổng số 95 loài đã được ghi nhận trên toàn thế giới (Servent et al., 2003; Hoàng Trung Thành và nnk., 2015; Volleth et al., 2015; Soisook et al., 2016). Dơi lá mũi chỉ phân bố trong lục địa cổ (Csorba et al., 2003). Theo Kruskop (2013), ở Việt Nam có 19 loài dơi lá mũi thuộc 6 nhóm loài, bao gồm: megaphyllus (5 loài), rouxiii (2 loài), pusillus (4 loài), pearsoni (2 loài), arcuatus (1 loài), philippinensis (4 .