tailieunhanh - Phân tích diễn ngôn phê phán là gì? (Critical discourse analysis - CDA)

Bài viết "Phân tích diễn ngôn phê phán là gì? (Critical discourse analysis - CDA)" là một cố gắng tìm hiểu đường hướng phân tích diễn ngôn phê phán, và trình bày một thí dụ minh họa việc sử dụng CDA trong phân tích diễn ngôn. . | NGÔN NGỮ SỐ 2 2005 PHAN TÍCH DIẺN NGON PHÊ PHAN LA GI CRITICAL DISCOURSE ANALYSIS - CDA 1. Bài viết này là một cố gẳng tìm hiểu đường hướng phân tích diễn ngôn phê phán và trình bày một thí dụ minh hoạ việc sử dụng CDA trong phân tích diễn ngôn. CDA bắt đau vào nhừng năm 70 cùa thể ki XX với việc nhận thức diễn ngôn không những như là thực tiễn và tập quán xà hội social practice mà đồng thời còn là sự phản ánh thực tiễn đó. Trong khoảng hai hay ba thập ki vừa qua CDA đã gây được sự quan tâm nhiều không chi cùa các nhà ngôn ngừ học mà còn cả cùa các nhà khoa học xã hội khác. Các học giả có nhiều đóng góp với CDA là van Dijk Fairclough Wodak và Chouliaraki. Theo một số tác già CDA bát nguồn từ tư tưởng của Mác về lí thuyết xà hội và tổ chức xả hội. Chú nghĩa Mác coi ngón ngừ như là một hiện tượng xã hội. Một số khác cho răng CDA gắn bỏ với trường phái Frankfurt Đức . Trường phái này quan niệm ràng vai trò cùa các nhà lí luận là góp phần làm rỏ và phát triển ý thức về giai cấp là đấu tranh dề giải phỏng. Và CDA còn gắn với phê bình văn học. Mục đích cúa CDA không chi là miêu tá diễn ngôn mà còn giài thích diễn ngôn dà được kiến tạo như thê nào và vì sao nó lại tồn tụi và hoạt dộng như vậy. Ngày càng có nhiều người quan tâm dến mặt phê phán cùa ngôn ngừ bỏi lè ngôn ngừ từ lảu dà dược coi như là một hiện tượng xà hội và ngày NGUYỄN HOÀ nay ngôn ngừ càng trờ nén quan trọng về mặt kinh tế. Theo Chouliaraki vả Fairclough 1999 trong nền kinh tế tri thức nhiều hàng hoá đã chứa đựng yếu tố ngôn ngừ. Thí dụ ngôn ngừ cùa những người làm nghề dịch vụ chính là một phẩn cùa dịch vụ mà họ cung câp. CDA thừa nhận vai trò của ngôn ngừ trong việc tồ chức quan hệ quyền -thế power xà hội và nó bắt đầu nôi nên như là một đường hướng phân tích diễn ngôn mới vào những năm 70 của thè ki XX. Nếu chúng ta nhớ lại thập ki 70 là khoáng thời gian chứng kiến mối quan tâm cùa các nhà ngôn ngừ học dành cho dụng học - ngành nghiên cứu mối quan hệ giừa ngôn ngữ và ngừ cành hay ngôn ngừ xà hội