tailieunhanh - Chế độ tế tự thần linh triều Nguyễn qua bộ Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ

Chế độ tế tự thần linh là sự thể chế hóa các quan điểm của nhà nước phong kiến về tế tự, thờ cúng thần linh thành hệ thống các điển lệ nhằm quản lý toàn diện hoạt động tôn giáo này. Qua khảo cứu và phân tích bộ “Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ”, bài viết khái quát các nội dung cơ bản về chế độ tế tự thần linh dưới triều Nguyễn. | Nghiên cứu Tôn giáo. Số 11 - 2014 78 VŨ THANH BẰNG* CHẾ ĐỘ TẾ TỰ THẦN LINH TRIỀU NGUYỄN QUA BỘ KHÂM ĐỊNH ĐẠI NAM HỘI ĐIỂN SỰ LỆ Tóm tắt: Chế độ tế tự thần linh là sự thể chế hóa các quan điểm của nhà nước phong kiến về tế tự, thờ cúng thần linh thành hệ thống các điển lệ nhằm quản lý toàn diện hoạt động tôn giáo này. Qua khảo cứu và phân tích bộ “Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ”, bài viết khái quát các nội dung cơ bản về chế độ tế tự thần linh dưới triều Nguyễn. Từ khóa: Chế độ tế tự, thờ cúng thần linh, chính sách tôn giáo, triều Nguyễn. 1. Đặt vấn đề Dưới triều Nguyễn (1802 - 1945), Nho giáo được đề cao, là nền tảng của hệ tư tưởng trị nước. Vì thế, sự quản lý của nhà nước về tôn giáo nói chung, chế độ tế tự thần linh nói riêng của triều đình chịu ảnh hưởng rõ nét tư tưởng Nho giáo. Nhà nước thông qua việc ban hành các văn bản hành chính như chiếu chỉ, tấu sớ, phiến dụ, nghị chuẩn, xác lập nên hệ thống điển lệ nhằm quản lý các vấn đề liên quan tới tế tự thần linh ở trung ương và địa phương. Sự quản lý này mang lại một trật tự tế tự thống nhất trong cả nước, bao gồm các nội dung mang tính quy phạm pháp luật về cơ sở thờ tự, hệ thống thần linh, nghi lễ tế tự của triều đình, nghi lễ tế tự trong dân gian. Thông qua việc khai thác, xử lý và phân tích các cứ liệu lịch sử liên quan đến tế tự thần linh được ghi chép trong Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ1, bài viết chỉ ra nội dung cơ bản quy định về chế độ tế tự thần linh của triều Nguyễn, từ đó rút ra một số nhận xét về chính sách tế tự thần linh của triều đại phong kiến cuối cùng ở Việt Nam này. 2. Quy định của triều Nguyễn về tế tự thần linh . Quy định về cơ sở thờ tự . Phân loại và tu bổ cơ sở thờ tự * ThS., Viện Nghiên cứu Tôn giáo, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Vũ Thanh Bằng. Chế độ tế tự thần linh 79 Dưới triều Nguyễn, cơ sở thờ tự được chia làm ba bậc: đại tự2, trung tự3 và quần tự4. Mỗi loại phải có sự phê duyệt của triều đình. Từ đó, việc tiến hành xây dựng và trùng tu các cơ sở thờ tự