tailieunhanh - Biến đổi khí hậu và tác động tiềm tàng của các công trình thuỷ điện trên hệ thống Vu Gia – Thu Bồn đến sản xuất và sinh hoạt ở hạ lưu

Bài viết tập trung phân tích, rà soát các báo cáo khoa học khác nhau liên quan đến hai nguy cơ biến đổi khí hậu và vận hành thuỷ điện sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và sinh hoạt vùng hạ lưu, sử dụng mô hình khí hậu khu vực để phỏng đoán định lượng sự thay đổi lượng mưa gây dòng chảy lớn trong vài thập niên tới và áp dụng phương pháp cây vấn đề định tính phân tích những tác động tiềm tàng do biến động dòng chảy sông ngòi đến vùng hạ lưu. Bài viết này cũng đưa ra các khuyến cáo nhằm giảm nhẹ thiệt hại và giải pháp chống đỡ cho vùng hạ lưu hệ thống Vu Gia – Thu Bồn. | Hội thảo: “Tham vấn các bên liên quan về tác động của hệ thống các công trình thuỷ điện và thuỷ lợi đến lưu vực sông trong bối cảnh biến đổi khí hậu” =========================================================================== BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ TÁC ĐỘNG TIỀM TÀNG CỦA CÁC CÔNG TRÌNH THUỶ ĐIỆN TRÊN HỆ THỐNG VU GIA – THU BỒN ĐẾN SẢN XUẤT VÀ SINH HOẠT Ở HẠ LƯU Lê Anh Tuấn Viện Nghiên cứu Biến đổi Khí hậu – Đại học Cần Thơ E-mail: latuan@ TÓM LƯỢC Hệ thống Vu Gia – Thu Bồn, phần lớn nằm trên địa bàn tỉnh Quảng Nam, là lưu vực sông lớn nhất miền Trung Việt Nam. Hầu hết hệ thống chảy dài từ mạn Đông của dãy Trường Sơn, có địa hình khá phức tạp, xen kẽ những đồi núi dốc, dợn sóng là các có tuyến sông ngắn đổ theo hướng từ Tây sang Đông xuống các vùng đồng bằng tương đối bằng phẳng và dần tiếp giáp với Biển Đông. Với đặc điểm tự nhiên nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa, hằng năm hệ thống Vu Gia – Thu Bồn nhận một vũ lượng khá lớn, tập trung nhiều vào các mùa mưa bão từ tháng 9 đến tháng 12. Hệ thống Vu Gia – Thu Bồn có nhiều tiềm năng phát triển thuỷ điện. Thực tế, trong khoảng ba thập vừa qua, mật độ xây dựng thuỷ điện trên hệ thống sông suối trong lưu vực đã diễn ra rất nhanh khiến Quảng Nam trở thành một trong các tỉnh có mật độ các công trình thuỷ điện cao nhất nước. Biến đổi khí hậu, ở khu vực hệ thống Vu Gia – Thu Bồn nói chung và tỉnh Quảng Nam nói riêng, có những biểu hiện như nhiệt độ tăng cao trong mùa hè, mưa lớn bất thường vào mùa bão tố sẽ trở thành những rủi ro tiềm tàng lên sự vận hành thuỷ điện khiến biến động mực nước và lưu lượng trên các đoạn sông phía hạ lưu trở nên lớn cả về tần số và cường độ. Nguy cơ lũ lụt và khô hạn do cả hai tác động đồng thời từ biến đổi khí hậu và vận hành thuỷ điện sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và sinh hoạt vùng hạ lưu. Nghiên cứu này rà soát các báo cáo khoa học khác nhau liên quan đến hai nguy cơ nói trên, sử dụng mô hình khí hậu khu vực để phỏng đoán định lượng sự thay đổi lượng mưa gây dòng chảy lớn .