tailieunhanh - Tổ chức nhà nước ở Nam Bộ thời chính quyền Đàng Trong của các chúa Nguyễn

Bài viết phân tích quá trình xác lập và mô hình tổ chức nhà nước vùng Nam Bộ dưới thời chính quyền Đàng Trong của các chúa Nguyễn. Tổ chức nhà nước vùng Nam Bộ trong giai đoạn này mang nhiều nét đặc sắc, vừa tương đồng, vừa dị biệt so với chính quyền Đàng Ngoài và vùng Thuận Quảng của các chúa Nguyễn. | Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 4(101) --2016 CHÍNH TRỊ KINH TẾ HỌC Tổ chức nhà nước ở Nam Bộ thời chính quyền Đàng Trong của các chúa Nguyễn Nguyễn Thị Việt Hương * Cao Tự Thanh ** Tóm tắt: Bài viết phân tích quá trình xác lập và mô hình tổ chức nhà nước vùng Nam Bộ dưới thời chính quyền Đàng Trong của các chúa Nguyễn. Tổ chức nhà nước vùng Nam Bộ trong giai đoạn này mang nhiều nét đặc sắc, vừa tương đồng, vừa dị biệt so với chính quyền Đàng Ngoài và vùng Thuận Quảng của các chúa Nguyễn. Nghiên cứu tổ chức nhà nước ở Nam Bộ trong giai đoạn này sẽ giúp ta hiểu rõ hơn lịch sử nhà nước phong kiến Việt Nam nói riêng và lịch sử Việt Nam nói chung. Từ khóa: Chính quyền; nhà nước; lịch sử pháp luật; Đàng Trong; Nam Bộ; Chúa Nguyễn. 1. Mở đầu Sau khi Nguyễn Hoàng trở về Thuận Hóa năm 1600, cục diện Đàng Trong Đàng Ngoài ở Việt Nam đã bắt đầu manh nha và đến 1627 thì chính thức định hình với việc Hy tông Phước Nguyên dàn quân chống Trịnh trên sông Nhật Lệ. Nhưng sau chiến dịch 1772 kết thúc với trận Trấn Ninh thảm khốc thì thời kỳ Bắc cự của chính quyền Đàng Trong về cơ bản cũng chấm dứt. Được rảnh tay ở phía Bắc, các chúa Nguyễn dồn sức vào công cuộc khai thác phương Nam. Năm 1679 Thái tông Phước Tần tiếp nhận nhóm di thần phản Thanh phục Minh Hoa Nam Trần Thượng Xuyên, Dương Ngạn Địch qua tỵ nạn chính trị ở Đàng Trong, cho họ vào khai phá Biên Hòa và Mỹ Tho, đặt nền móng cho việc mở mang lãnh thổ Đàng Trong tới vùng Nam Bộ. Năm 1693, Hiển tông Phước Châu lập dinh Bình Thuận, đến 1698 cử Nguyễn Hữu Cảnh vào kinh lược miền Nam, lập phủ Gia Định, chính thức xác lập tổ chức nhà nước Việt Nam trên địa bàn này rồi đến 1708 lại 28 tiếp nhận nhóm Mạc Cửu đem trấn Hà Tiên về quy phục. Thời kỳ 1698 - 1777 trong lịch sử nhà nước Việt Nam ở Nam Bộ do đó nằm lọt vào giai đoạn Nam tiến thời Đàng Trong, lúc hệ thống quản lý xã hội mà hạt nhân chính thống là hệ thống chính trị - tổ chức nhà nước ở Đàng Trong đã phát triển một cách biệt lập với Đàng Ngoài và các chúa Nguyễn đã .