tailieunhanh - Ebook Lê Quý Đôn – Phủ biên tạp lục: Phần 2 – NXB Văn hóa – Thông tin

Nối tiếp phần 1 của cuốn sách "Lê Quý Đôn – Phủ biên tạp lục", phần 2 của cuốn sách trình bày các nội dung của quyển 4 – Lệ thuế đầu nguồn, tuần ty, đầm hồ, chợ dò, thuế vàng bạc đồng sắt, lệ vận tải ở hai xứ Thuận Hóa và Quảng  Nam; quyển 5 – Nhân tài và văn thơ. nội dung chi tiết.       | QUYỂN IV LỆ THUẾ ĐẦU NGUỒN TUAN TY ĐẦM hổ CHỢ ĐÒ THUẾ VÀNG BẠC ĐỔNG SẮT VÀ LỆ VẬN TẢI Ở HAI XỨTHUẬN HOÁ VÀ QUẢNG NAM Thiên Chu quan có thuê quan thị thuế sơn trạch. Thuế quan tức như thuế tuẫn ngày nay. thuế thị tức như thuê chợ ngày nay. thuê sơn tức như thuế mỏ. thuế trạch tức như thuê đầnythuế hồ. Núi chằm đều có chức ngu quan li núi lón chằm lỏn thì đặt trung sĩ 4 người hạ sĩ 8 người núi vừa chằm vừa hạ sĩ 6 người núi nhỏ chằm nhỏ hạ sĩ 2 người. Rừng sông đều có chức hành quan121 rừng lớn sông lớn đặt hạ sĩ 12 người rừng vừa sông vừa 6 người rừng nhỏ sông nhỏ 2 người còn các chức phủ lại tư đồ lệ thuộc cũng nhiều. Người xưa đâu có cho là tranh lợi với dân mà không dặt phép khít khao Hai xứ Thuận Ho á Quảng Nam lợi vê thuế chuyên lợi rất nhiều. Cứ theo các cai bạ cai hợp kê khai các ngạch thuế về đầu nguồn đầm núi tuần chợ đò đăng đáy về năm Giáp Ngọ có đến tiền là quan 2 tiền 40 đồng vàng là 14 hốt 8 lạng 3 đồng cân 1 phân bạc là 145 hôt 2 đồng cân 1 phân ngà voi 10 chiếc sừng tê 9 toà ngựa m Ngư quan chức quan coi vé núi Chàm thời cô. Iì Hành quan chức quan COI về rừng sông thài cổ. 256 đực 1 con cùng là sáp vàng dầu nước lí dầu vừng song mây đèn cảm lãm đèn mãn đường 2 chiếu mây mật ong hải sâm nước mắm hoá vật lặt vặt các thứ kể có hàng trăm hàng nghìn cũng là nhiều lắm. Trong đó các sở thuế chợ thuế đò tăng nặng hơn trước mỡ lợn trầu cau lấy quá tủn mủn nhà nước được một phần mà người thầu riêng thu bội lấn xén hai phần nhân dân ta oán thực do ở đó. Nhưng cứ do đó mà giảm bớt đi tha cho người không nộp được đánh thuế vào người có định phép kinh thường giản dị thì cũng đủ cho dân yên nghiệp mà nước được tiện lợi. Lấy thuế má của hai xứ mà cấp lương bổng cho quan cấp lương cho quân hai xứ thì sẽ dồi dào có thừa. Nước Tề bé nhỏ chỉ chăm núi biển cẩn thận sọt muôi mà còn đủ giàu được huống nguồn lợi lại gấp mười nước ây sao Tiền thuế núi chằm quan chợ ở hai xứ Thuận Quảng cộng quan 2 tiền 40 đồng mà tiền thuế xứ Quảng Nam có đến 6 phần xứ Thuận .