tailieunhanh - CHƯƠNG I: NGÔN NGỮ VÀ Xà HỘI 1.1 B n chÊt x· héi cña ng«n ng÷: 1.1.1: §Þnh nghÜa ng«n ng÷: a. Theo cch hiÓu th«ng th­êng: Ng­êi ta cã thÓ sö dông ng«n ng÷ ®Ó chØ mét hÖ thèng kÝ hiÖu bÊt k× dïng ®Ó diÔn ®¹t , th«ng bo mét néi dung nµo ®ã. ThÝ dô nh­ ng«

CHƯƠNG I: NGÔN NGỮ VÀ Xà HỘI B n chÊt x· héi cña ng«n ng÷: : §Þnh nghÜa ng«n ng÷: a. Theo cch hiÓu th«ng th­êng: Ng­êi ta cã thÓ sö dông ng«n ng÷ ®Ó chØ mét hÖ thèng kÝ hiÖu bÊt k× dïng ®Ó diÔn ®¹t , th«ng bo mét néi dung nµo ®ã. ThÝ dô nh­ ng«n ng÷ ®iÖn nh lµ toµn bé nh÷ng ph­¬ng tiÖn nghÖ thuËt ®­îc cc nhµ lµm phim sö dông ®Ó ph n nh hiÖn thùc; ng«n ng÷ héi ho¹ lµ toµn bé nh÷ng ®­êng nÐt, mµu s¾c, h×nh khèi mµ ho¹ sÜ sö dông ®Ó ph n nh thÕ giíi; ng«n ng÷ cña loµi ong lµ toµn bé nh÷ng “vò ®iÖu” mµ loµi ong sö dông ®Ó bo cho nhau vÒ n¬i chèn cã hoa vµ l­îng hoa . §«i khi ng­êi ta cßn dïng ng«n ng÷ ®Ó chØ ®Æc ®iÓm khi qut trong viÖc sö dông ng«n ng÷ cña mét tc gi , mét tÇng líp hay mét løa tuæi hoÆc mét phong cch ng«n ng÷ cô thÓ. ThÝ dô: ng«n ng÷ NguyÔn Du, ng«n ng÷ trÎ em, ng«n ng÷ bo chÝ . Tuy nhiªn, theo cch hiÓu phæ biÕn vµ chñ yÕu nhÊt, ng«n ng÷ lµ hÖ thèng kÝ hiÖu bao gåm nh÷ng ©m, nh÷ng tõ vµ nh÷ng quy t¾c kÕt hîp cc tõ mµ nh÷ng ng­êi trong cïng mét céng ®ång sö dông lµm ph­¬ng tiÖn ®Ó giao tiÕp víi nhau. ThÝ dô: tiÕng Nga, tiÕng ViÖt lµ hai ng«n ng÷ khc nhau. b. Theo lèi duy danh ®Þnh nghÜa: Theo lèi nµy, ng­êi ta cã thÓ hiÓu ng«n ng÷ lµ hiÖn t­îng x· héi gåm hai mÆt: ng«n vµ ng÷. + Ng«n lµ lêi nãi do cc c nh©n trong x· héi nãi ra mµ ta nghe ®­îc. Lêi nãi ®­îc t¹o ra bëi cc ©m, cc thanh vµ chøa ®ùng néi dung th«ng tin, cã thÓ gåm mét hoÆc nhiÒu c©u nãi. Ở cc x· héi ®· pht triÓn, ®· cã ch÷ viÕt, lêi nãi cã thÓ ®­îc ghi l¹i d­íi d¹ng lêi viÕt. + Ng÷ lµ phÇn trõu t­îng tån t¹i trong trÝ ãc cña mét céng ®ång x· héi th­êng lµ mét téc ng­êi. §Êy lµ mét kho tµng ®­îc thùc tÕ nãi n¨ng cña nh÷ng ng­êi cïng mét céng ®ång ng«n ng÷ l­u l¹i. c. Theo cch hiÓu cña Ferdinand de Saussure (1857- 1913): Ng«n ng÷ ®­îc hiÓu nh­ mét thuËt ng÷ ng«n ng÷ häc. Gio tr×nh Ng«n ng÷ häc ®¹i c­¬ng xuÊt b n n¨m 1916 cña ®· quan niÖm ho¹t ®éng ng«n ng÷ gåm hai mÆt: mÆt ng«n ng÷ vµ mÆt lêi nãi. Theo «ng, ng«n ng÷ lµ mét hîp thÓ gåm nh÷ng quy ­íc tÊt yÕu ®­îc tËp thÓ x· héi chÊp nhËn,( ) §ã lµ mét kho tµng ®­îc thùc tiÔn nãi n¨ng cña nh÷ng ng­êi thuéc cïng mét céng ®ång ng«n ng÷ l­u l¹i, mét hÖ thèng tÝn hiÖu, mét hÖ thèng ng÷ php tån t¹i d­íi d¹ng tiÒm n¨ng trong mét bé ãc, hay, nãi cho ®óng h¬n trong cc bé ãc cña mét tËp thÓ (1) Những tín hiệu và quy tắc trừu tượng đó tồn tại ở cả mặt ngữ âm, từ vựng và ngữ pháp. Hay nói khác đi, ngôn ngữ là một hệ thống kí hiệu tồn tại như một cái mã chung cho cả một cộng đồng ngôn ngữ dưới dạng tiềm năng để họ sử dụng chung trong nói năng. Còn lời nói là sự vận dụng và thể hiện cái mã chung đó vào hoàn cảnh nói năng cụ thể, do một con người cụ thể tiến hành. Tình hình trên tương tự như trong âm nhạc, nốt la là một nốt nhạc trừu tượng, cách si một quãng 8, cách đô một quãng 12. Nhưng trên các nhạc cụ, không có một nốt la nào giống y hệt nốt la đó. Nốt la do các nhạc cụ tấu lên sẽ gồm các đặc trưng của nốt la trừu tượng và nhiều nét riêng khác đó khiến ta có thể dễ dàng nhận ra nốt la của các nhạc cụ khác nhau. Chẳng hạn, với một cây đàn có chất liệu tốt, nốt la nghe sẽ thanh hơn, vang hơn; với cây đàn có chất liệu xấu, nốt la nghe sẽ rè hơn, đục, ồn hơn. Ngôn ngữ giống như nốt la trừu tượng kia và lời nói giống như các nốt la trên các nhạc cụ cụ thể. Sự khác biệt giữa ngôn ngữ và lời nói thể hiện ở các cấp độ sau: + Ở cấp độ ngữ âm : có sự khác biệt giữa âm vị và âm tố. + Ở cấp độ từ vựng : có sự khác nhau giữa từ vị và biến thể của từ vị. + Ở cấp độ cú pháp : có sự khác nhau giữa câu cú pháp và phát ngôn cụ thể. Sự phân biệt giữa ngôn ngữ và lời nói như trên, dẫn đến một số hệ quả sau: - Ngôn ngữ là sản phẩm của tập thể, lời nói là sản phẩm của cá nhân. Ban đầu có thể một âm, một từ nào đó xuất phát từ một người nào đó, nhưng sau đó, trong quá trình lưu truyền từ người này đến người khác, nó đã được sàng lọc, gọt giũa bởi tập thể. Trong quá trình đó, chỉ những đặc điểm cơ bản, khái quát nhất được giữ lại, những đặc điểm cá nhân, riêng lẻ sẽ bị loại trừ. Như