tailieunhanh - Báo cáo " CÁI HỢP LÝ VÀ TÌNH CẢM HAI CHIỀU TRONG KHOA HỌC XÃ HỘI "

Trong truyền thống này, nó liên quan mật thiết với lý trí (reason), một năng lực tinh thần nhờ nó con người có khả năng suy nghĩ một cách logic, phản tư (reflect) trên cơ sở những lập luận đúng đắn để hành xử, và phát hiện ra một đời sống hợp lý – cái đời sống hợp lý này đến lượt nó lại kết nối với một đời sống đức hạnh. Ý tưởng về lý tính vừa là điểm ngoặt (turning point) vừa là đỉnh điểm của thời đại lý tính (Age of Reason) ở nước Pháp. | CÁI HỢP LÝ VÀ TÌNH CẢM HAI CHIỀU TRONG KHOA HỌC XÃ HỘI Neil J. Smelser Diễn văn của Chủ tịch Hội Xã hội học Mỹ tại cuộc họp Hội thường niên 1997. American Sociolgical Review. Vol. 63 Feb 1998 pp 1-16. Biên dịch Bùi Thế Cường Phiên bản 2 2009 Ý tưởng cái hợp lý the rational chiếm vị trí nổi bật trong lịch sử triết học. Trong truyền thống này nó liên quan mật thiết với lý trí reason một năng lực tinh thần nhờ nó con người có khả năng suy nghĩ một cách logic phản tư reflect trên cơ sở những lập luận đúng đắn để hành xử và phát hiện ra một đời sống hợp lý - cái đời sống hợp lý này đến lượt nó lại kết nối với một đời sống đức hạnh. Ý tưởng về lý tính vừa là điểm ngoặt turning point vừa là đỉnh điểm của thời đại lý tính Age of Reason ở nước Pháp thế kỷ XVIII khi nó nhấn mạnh vào khả năng loài người có thể chế ra được một xã hội hợp lý trật tự thoát khỏi hiện trạng câu thúc bởi tôn giáo chế độ quý tộc và cổ truyền Taine 1881. Tocqueville 1856 . Hợp lý luôn luôn là một từ mang tính tích cực. Sica 1988 nhận thấy tính hợp lý đã có được một vị thế có tính vật tổ totemic được sử dụng suốt hai thế kỷ qua như là một khẩu hiệu hay là một biểu tượng hơn là một khái niệm phân tích có tính thuyết phục. Nó gợi nên sự thế tục hóa và sự mờ ảo của kiểu giải thích có tính huyền thoại trang 4 . Một ngoại lệ trong lịch sử huy hoàng ấy dĩ nhiên là ý tưởng về sự hợp lý hóa tâm lý hay là việc tạo ra những lý lẽ tốt giả tạo cho những động cơ thấp hèn. Cái hợp lý vẫn sống sót trong khoa học xã hội đương đại ngoại trừ trong tâm lý học mối liên hệ với khả năng phản tư thì không giải quyết được và ý tưởng về một đời sống đức hạnh dựa trên lý trí thì có vẻ như đã hoàn toàn biến mất. Những ý nghĩa cơ bản hiện nay của cái hợp lý như sau. 1. Lựa chọn hợp lý nảy sinh từ truyền thống thuyết vị lợi Anh utilitarinism truyền qua kinh tế học tân cổ điển neo-classical . Đây là cốt lõi lý luận của kinh tế học mặc dù nó được hoàn thiện và cải tiến phần lớn qua những cải biến và sự phát triển khác như lý .